Темір жол көлігінде телевидениені пайдалану. Бейнені тарату және қабылдау принциптері.

Телевизионды жүйенің тағайындалуы –кеңістіктің қандай-да бір бөлігін байланыс желісімен оптикалық  бейнені тарату. Кеңістік бөлігінің оптикалық бейнесі фотоаппараттағыдай, объективтің көмегімен таратушы телевизиондық тұтканың шиенінде алынады. Бұл бейне басқарушы телевизиондық электрлі сигналға-бейне сигналға түрлендіріледі. Бұл сигналдың көмегімен тасушы тербелістің модуляциясы жүзеге асырылып, алынған телевизиондық радиосигнал кеңістікке телевизионды таратушы жүйемен сәуленеді. Телевизионды қабылдағышта телевизионды радиосигналдың бейнесигналға түрлендірілу жүзеге асырылады, содан соң бұл сигналдың көмегімен–қабылдаушы телевизионды тұтқаның экранында бейне қалыпқа келтіріледі.

Телевизионды таратушы тұтқада бейне жарыққа сезімтал мишньге  проекцияланады. Бейненің өрісі кадр деп аталады. Бұл өріс элементтерге бөлінеді (16.1-сурет).

Олардың саны өте көп, 500 мыңға дейін. Әрбір элементтің электрлі сигналы бұл элементтің орташа айқындылығына пропорционал болу керек. Қазіргі замаңғы телевизионды айқындылығына пропорционалды сигналдардың тізбектей таралу қолданылады. Элементтер айқындылығының электрлі сигналы тізбектей түрлендірілуі және олардың таралуы бейненің разветкасы деп аталады. Жеке элементтей сигналдарды тарату тізбектілігі-қазіргі замаңғы телевиденияның негізгі принциптерінің бірі. Бұл принципке байланысты ақпаратты тарату үшін  телевиденияда бір арнаның болғаны жеткілікті,ал бұл көп арналы жүйеге қарағанда тиілуі. Көз жылжымалы және қозғалатын бейненің жеке элементтерінен ақпаратты тарату  кезектігін байқалады.

                                                                                  

Сурет 16.1-Кадрдың суреті.

         

Бейненің разверткасы.

Таратушы немесе қабылдаушы телевизионды тұтқаның экранындағы бейне разверткасының процессі - электронды сәуленің солдан оңға қарай тез периодты қозғалыспен және бір уақытты сәуленің жоғарыдан төмен қарай периодты баяу қозғалыспен анықталады.

Сәуленің солдан оңға қарай қозғалысы строчная развертка деп аталады. Бұл қозғалыс уақытында бейне сигналының таралуы және жаңғыртылуы жүзеге асырылады. Содан кейін тез арада қайтады. Яғни оңнан солға қарай қозғалады. Кері қозғалыс кезінде бейненің сигналы таратылмайды және жаңғыртылмайды. Сәуленің жоғарыдан төмен қозғалысы кадрлы развертка деп аталады.

Сәуле бейненің  бар жолдарын  кезектесіп өтеді. Мұндай развертка построчная деп аталады.(16.2-сурет)

16.2-сурет-Бейненің построчная разверткасы

Черезстрочная развертка одан тиілуі болып шықты-1/50сек. ішінде бейненің тар жолдарының разверткасы жүзеге асырылады: біріншісі, үшіншісі, бесіншісі және т.с.с (12.3,б- сурет)

Нәтижесінде черезстрочная разверткасын қолданғанда построчная разверткада бір кадрдың орнына 1/25сек ішінде 2 жарым кадр кезектесіп таралады.

Бұл жағдайда кадрдың саны сондай болғанда бейненің жанып-сөнуі қатты байқалмайды. Черезстрочная қолдану қазіргі заманғы телевидение  жұмысының екінші принципы. Таратушы және қабылдаушы телевизиондық тұтқасындағы электронды сәулелердің түрмаланды периодты өсіретін магнитті өріспен түзулер олар бұл тұтқаның бұрмалаушы катушкаларыңдағы гармоникалық емес тоқтармен анықталады.

16.3- сурет. Бейненің разверткалары.

Гармоникалық емес тоқтар развертканың арнайы релаксациянды генераторлармен-блокинг-генераторлармен өңдіреледі.

Электронды сәуле өз элементіне жеткенде ғана таратушы телевизионды тұтқаның кірісінде бейненің әрбір элементеленен бейнесигнал болады. Бірақ сигналдың шамасы кадырлық развертканың толық периодында жиналған,бұл элементтегі зарядпен анықталады. Зарядтың жинақталуы таратушы телевизионды тұтқаның сезімталдығын арттырады. Телевизионды таратушы тұтқасындағы зарядтың жинақталу принципы-қазіргі заманғы телевидение жұмысының үшінші принципы.

Қабылдаушы телевизиондық тұтқадағы бейнесигнал электронды сәуле түсетін экран элементінің жарықтығы тәуелді болатын электронды сәуленің ток күшін анықтайды.